Như nhiều thực vật khác, có thể nhân giống mai vàng bằng cách giâm cành, chiết cành, tháp hoặc ghép. Một chồi non, một mắt ngủ, khi tháp vào cây cùng họ có thể sống và phát triển thành cây mới, cho hoa trái cùng đặc tính với cây mẹ và có thể cho cây con khác.
Trước đây, khoảng gần một trăm năm, nghệ thuật chiết, ghép và giâm cành cây kiểng nói riêng và cây ăn trái nói chung còn quá xa lạ đối với nghệ nhân thời đó. Vì vậy, ngày xưa ông bà mình chỉ biết nhân giống mai bằng cách mà ngày nay chúng ta cho là thông thường nhất, đó là trồng bằng hạt.
Một số ưu điểm của việc trồng cây mai vàng theo cách này là cây con giữ được trọn vẹn những đặc tính của cây mẹ, nhưng không thể sản xuất đại trà với số lượng lớn.
1. Thiết kế vườn ươm
1.1. Vị trí vườn ươm
Vị trí của vườn ươm rất quan trọng, không nên chọn vị trí bị ngập úng. Nền của vườn ươm luôn phải cao hơn khu vực xung quanh để tránh nước đọng lại làm thối cành giâm hoặc cành chiết.
>> Mời bạn xem thêm bài viết : Top 5 địa chỉ mua bán mai vàng miền tây uy tín chất lượng .
1.2. Độ thông thoáng
Chọn vị trí vườn ươm ở những nơi có gió nhẹ, để không khí không bị "tù". Những nơi ít thông thoáng thường dễ bị nấm và vi khuẩn gây bệnh. Những vị trí có gió quá mạnh có thể làm độ ẩm không khí trong vườn giảm nhanh, có thể làm cành giâm và chiết bị khô. Do đó, nếu vị trí vườn ươm không đạt yêu cầu thì phải tạo ra những yếu tố cần thiết, ví dụ như sử dụng quạt gió hoặc lưới che chắn xung quanh.
1.3. Ánh sáng và giàn che nắng
Do cành giâm bị cắt rời khỏi thân cây mẹ, ánh sáng quá gắt có thể khiến cành không sống được. Ngược lại, vùng không có ánh sáng mặt trời rọi vào, đặc biệt vào buổi sáng sớm, cũng không đạt yêu cầu, trừ khi sử dụng đèn điện để tạo ánh sáng. Việc làm giàn che để hạn chế ánh sáng mặt trời rọi vào khi nắng gắt là cần thiết. Tỷ lệ nắng cần được kiểm soát khoảng 30% từ 8 giờ sáng đến 16 giờ chiều. Đối với diện tích nhỏ, mái che có chiều cao khoảng 2,4 m, và nếu diện tích lớn hơn, nên nâng chiều cao mái che để làm cho giàn che thoáng và ánh sáng phân tán đều. Trước khi ươm hàng loạt, nên ươm một ít để kiểm tra xem có đạt yêu cầu không, đặc biệt trong những ngày nắng gắt. Cách kiểm tra là ươm 5 - 10 chậu, để lá cành giâm toàn bộ. Sau đó, tưới nước đều khắp vườn ươm. Nếu sau 2 - 3 ngày, các lá của cành giâm chuyển sang màu vàng nhưng không bị khô, thì đạt yêu cầu. Ngược lại, nếu lá héo khô, cần xem xét lý do độ ẩm không khí không đạt yêu cầu.
1.4. Làm luống (liếp) ươm
Luống ươm có độ dài tùy theo giàn ươm, nhưng chiều rộng tối đa khoảng 1,2 m, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc. Chiều cao của luống không được quá cao để tránh đọng nước. Mặt bằng của từng luống nên phủ một lớp cát để giữ ẩm, và nếu có cỏ mọc, cần nhổ. Lớp cát nên thấp hơn vùng xung quanh để tránh đổ chậu hoặc bao nylon.
1.5. Chậu và vật liệu trồng mai vàng
Trên thị trường có nhiều loại vật liệu để chứa đất trồng (gọi chung là chậu), bao gồm chậu đất nung, chậu nhựa, giỏ tre, túi ni lông, và khay nhựa có 105 lỗ. Chọn loại nào cũng được, nhưng cần chú ý đến một số chi tiết:
Không nên chọn chậu quá lớn, vì điều này có thể gây đọng nước sau này, tốn chất trồng và không tiết kiệm diện tích. Vì cành mai không lớn, nên chọn chậu có chiều cao tối đa khoảng 10 cm và miệng chậu không quá cỡ 10 cm.
Nếu sử dụng túi nylon (nhựa), nên chọn loại có màu đen để tránh rêu xanh phát triển. Túi nylon cần được đục 8 - 10 lỗ ở đáy chậu.
1.6. Giá thể trồng cây mai vàng
Giá thể trồng cây mai vàng trong giai đoạn ươm cành phải giữ ẩm tốt, nhưng không được đọng nước trong một thời gian dài (4 - 5 tháng). Do đó, có một số loại giá thể trồng có thể sử dụng:
Tro trấu: Tro trấu là một loại chất trồng rất tốt, nhưng cần chú ý rằng tro trấu phải có màu đen (dạng than trấu), càng to càng tốt. Nếu tro trấu bị nát (nhuyễn) quá, có thể gây đọng nước và cần để hơn một tuần sau khi lấy ra khỏi lò đốt. Nếu sử dụng ngay sau khi lấy ra, cành giâm có thể chết, kể cả sau khi tưới nước để nguội.
Bột xơ dừa khô: Bột vỏ dừa khô cũng thích hợp để ươm cành. Tuy nhiên, nó có nhiều chất "chát" và có thể gây hại cho cây. Để khắc phục vấn đề này, nên ngâm bột xơ dừa trong nước khoảng 1 - 2 ngày, sau đó vắt ráo nước rồi đổ vào chậu. Bột xơ dừa có khả năng giữ ẩm rất tốt, vì vậy khi đổ vào chậu, cần nén chặt.
Cát xây dựng: Cát xây dựng có hạt to vừa phải và thích hợp cho việc ươm cành. Chú ý không sử dụng cát từ vùng có nước mặn.
Trong các loại vật liệu trồng ươm trên, không cần chất đất hoặc phân bón. Lý do là cành giâm không cần "ăn uống" gì trong giai đoạn này, chỉ cần một điểm tựa để khi rễ mọc ra có chỗ để bám và cần độ ẩm của không khí để cành không bị teo tóp. Chỉ khi cành đã có rễ và lá thì nó mới cần nước và phân bón.
2. Nhân giống cây mai vàng bằng phương pháp chiết cành
Phương pháp này có thể giúp cây mai con ra hoa y như cây mẹ và nhánh chiết cũng có kích thước tương đối lớn, nhưng không có bộ rễ đẹp. Nếu nhánh chiết mọc sát đất, có thể cắt bỏ một phần vỏ trước khi chôn vào đất và đóng chặt bằng cây móc để giữ nhánh vững chắc. Sau đó, cần tưới nước hàng ngày và sau vài ba tháng, kiểm tra rễ. Nếu rễ mọc mạnh, có thể cắt cành để trồng.
2.1. Thời điểm chiết cành
Thời điểm chiết cành nên được chọn vào đầu mùa mưa và lúc cây mai sắp hết pha động, tức là lúc lá đã xanh đậm nhưng chưa già. Khi lá còn non, dễ lột vỏ, nhưng cành có thể dễ liền da (do nhựa xuống nhiều), làm cho cành không ra rễ và lá trở nên yếu.
2.2. Chọn cành
Khi chọn cành để chiết, nên chọn những cành ở vị trí từ ½ cây trở lên và có nhiều ánh sáng. Cành nên có độ lớn không quá lớn và độ dài khoảng 20 - 30 cm (hai đến ba tấc). Nếu cành quá dài hoặc lá quá nhiều, có thể dẫn đến xuống nhựa và làm cành không ra rễ.
2.3. Kỹ thuật chiết cành và chăm sóc
Khoanh và tách vỏ: Trên đoạn cành, chọn vị trí có phân nhánh (chỏng 3) và sử dụng dao bén để cắt lớp vỏ xung quanh cành. Sau đó, rạch một đường dọc nằm trong hai điểm trên và tách vỏ ra mà không để lại bất kỳ mảng vỏ nào. Chiều dài từ vết cắt khoanh tròn ở phía trên và phía dưới khoảng 2 - 2,5 lần so với đường kính cành tại điểm lột vỏ.
Sau khi tách vỏ ra, cần để khoảng 1 - 2 tiếng để lớp nhựa giữa phần gỗ và vỏ khô lại. Sau đó, có thể sử dụng loại thuốc kích thích ra rễ Viprom bôi vào vết cắt phía trên hoặc nhúng vật liệu bó bầu chiết và bó vào mà không cần bôi thuốc.
Vật liệu bó bầu chiết: Có nhiều loại vật liệu để bó cành chiết, như đất mùn xốp, xơ dừa khô, rễ lục bình, và nhiều loại khác. Tuy nhiên, hai loại thông dụng nhất là rễ lục bình và xơ dừa khô.
Rễ lục bình: Rễ lục bình nên được lấy ở phần cuối và rửa sạch bùn trước khi ngâm nước khoảng 1 - 2 giờ. Sau đó, rửa sạch và vắt ráo nước trước khi bó vào cành chiết. Khối lượng bầu chiết không nên quá lớn, khoảng 5 cm đường kính và 5 cm chiều dài.
Xơ dừa khô: Xơ dừa khô nên được lấy ở phần gần cuống trái dừa, sau đó ngâm nước vôi trong khoảng 1 - 2 giờ để loại bỏ chất chát. Sau khi ngâm, cần vắt ráo nước và phơi khô xơ dừa. Khi bó vào cành chiết, cần quấn bằng nylon trong suốt và cột kín ở hai đầu.
Sau khi bó bầu chiết, cần chú ý cột chặt để bầu chiết không xoay khi cành chuyển động. Bao nylon nên kín giữ ẩm tốt cho bầu. Nếu cột lỏng lẻo, có thể gây hư rễ.
>> Xem thêm bài viết tiếp theo : Top 5 địa chỉ mua cây mai vàng giá rẻ uy tín chất lượng .
Kết luận
Nhân giống cây mai vàng bằng cách chiết cành là một phương pháp phổ biến và hiệu quả. Nó cho phép tạo ra các cây mai con có hoa y như cây mẹ, tuy nhiên, cần tuân theo các kỹ thuật và quy trình chăm sóc đúng cách để đảm bảo thành công trong quá trình nhân giống. Chọn thời điểm và cành chiết, sử dụng vật liệu bó bầu chiết, và quản lý vườn ươm một cách cẩn thận là những yếu tố quan trọng để đạt được kết quả tốt trong việc nhân giống cây mai vàng.
